|
e) Çenelerin gelişimlerini
tamamlamalarına bağlı olarak ortaya çıkan yer darlığı
f) Dişlerin gelişim anomalisi veya germinin başka bir
istikamette bulunması
g) Dişin sürmesi sırasında anatomik veya patolojik bir
engelle karşılaşması
h) Enfeksiyon veya apseye bağlı olarak ortaya çıkan
nekrozlar
i) Çocuklarda ateşli hastalıklar (çiçek, kızıl, kızamık
vs.) sonucu kemikte meydana gelen değişiklikler
j) Bir kron veya kök malformasyonu neticesi
B) Sistemik Faktörler
Prenatal (doğum, öncesi) faktörler
a) Heredite
b) Değişik ırktan birleşen ki silerin çocukları
c) Hatalı beslenme
d) Spesifik enfeksiyonlar (sifilis, tüberküloz gibi)
Postnatal (doğum sonrası) faktörler
a) Raşitizm
b) Anemi
c) Herediter sifilis, tüberküloz
d) Ateşli hastalıklar
e) Gelişmemiş .çenelerde darlığı
f) Çene ve çevre doku hastalıkları
g) Endokrinal hastalıklar
h) Travma
ı) Beslenme bozukluğu
C) Bozuk Gelişimler
a) CleidoCranial dysostosis: Kafa kemiklerinde
kireçlenme bozukluğu mevcuttur. Klavikula teşekkül
etmemiştir. Daimi dişlerin sürmemesi ile karakterizedir.
b) Oxycephali: Kafatasında sivri bir tepe noktası
dişlerde çeşitli anomalilerle karakterizedir.
c)Progeria: Kısa boy, tüy, kıl yokluğu, gri saç ve yaşlı
görünüm veren yüz belirtileri mevcuttur.
d) Achondroplasia: Fetusta baş layan ve kemikleri tutup
cüceliğe neden olan bir hastalıktır. Özellikle kıkırdak
teşekkül bozukluğu ile karakterizedir.
e) Damak yarığı.
Sıklık oranlarına göre çenelerde gömülü kalma
sıralaması.
♦ Mandibular yirmi yaş
♦ Maksiller yirmi yaş
♦ Maksiller kanin
♦ Mandibular kanin
♦ Mandibular premolar
♦ Maksiller premolar
♦ Maksiller santraller
♦ Maksiller lateraller şeklindedir.
Yirmi yaş dişlerinin diş arkında zor
yerleşebilmeleri, yersizlik yanında dentisyon ve
erüpsiyon durumlarının ve sürme esnasında kat ettikleri
mesafe ve yönün diğer dişlerden farklılık göstermesine
bağlıdır. Şöyleki; alt yirmi yaş dişlerinin ilk
teşekküleri normal oklüzyondaki yerinin 2 cm alt 2 cm
arkasında ramusun içerisindedir. Kron teşekkülü
esnasında diş 5570 derece linguale doğru yatıktır.
Sürmenin tamamlanabilmesi için alt yirmi yaş dişi yukarı
ve öne doğru hareket ederken kendi ekseni etrafında da
vestibüle doğru rotasyona uğrayacak ve normal
oklüzyondaki yerini alırken 5570 derecelik linguale
doğru olan eğim 1525 derece olacaktır, işte bu komplike
hareket alt yirmi yaş dişinin sürmesini
zorlaştıracaktır.Üst yirmi yaş dişleri ise ortodontik
teori kapsamına girmemekte tamamen tersi olan bir
hareketle sürme işlemini tamamlamaktadırlar. Tüm
dişlerin gelişimi ve sürmesi meziale doğru olmasına
rağmen üst yirmi yaş dişi bu işlemi arkaya, dışarıya ve
aşağıya doğru üçlü bir hareketle yapabilmektedir. Bu
kompleks hareketin yapılması çoğunlukla günümüz
insanında gecikmekte ve bu esnada tüber maksillanın
normal teşekkülünü tamamlaması üst yirmi yaş dişinin
gömülü kalmasına sebep olmaktadır.
üst ve alt kanin dişler sürme sırasında çok uzun bir
mesafe alırlar. Üst kanin dişi başlangıçta teşekkülüne
sinüs maksillanın üst kısmında gözün altında başlar,
sürme esnasında aşağıya ilerleyip normal oklüzyonda
yerini alabilmesi için 33.5 cm'lik bir mesafeyi
katetmesi gerekmektedir. Bu hareket hem uzun hemde
yandaki dişlerin engellemeleri nedeniyle normal
olamamakta ve kanin dişi normal sürmesini
yapamamaktadır.
Alt kanin dişleride aynen üst
kaninlerdeki gibidir. Alt kaninlerin başlangıçta alt
çenenin bazal kısmında hatta alt kenara çok yakın
teşekkülleri sürmeyi geciktirmektedir. Gömülü dişlerin
cerrahi işlemle çıkartılmaları çok kolay olabileceği
gibi bazen çok zor ve komplike olabilir.
Operasyondan evvel cerrahi işlemin
seyrine karar verebilmek için çıkartılacak gömülü dişi
farklı özellikleri ve komşulukları, yani çevresi ile
tanımlamak gerekir.
Kaynak: Ağız, Diş, Çene Hastalıkları ve Cerrahisi
/ prof Dr. Mustafa TÜRKER ve Prof. Dr. Şule YÜCETAŞ |
